Wat is parasomnieën?
Parasomnie is een slaapstoornis die gepaard gaat met abnormaal gedrag, zoals slaapwandelen, praten in de slaap of abnormale dromen. Parasomnieën kunnen optreden terwijl u in slaap valt, tijdens de slaap of tijdens een periode van waakzaamheid gedurende de nacht. Er zijn verschillende soorten parasomnie, waaronder slaapwandelen, praten in de slaap, tandenknarsen, slaapverlamming en meer. Slaapwandelen is de meest voorkomende parasomnie en komt voor bij ongeveer 10% van de kinderen en bij 4% van de volwassenen. Het is meestal niet schadelijk, maar mensen die lopen terwijl ze slapen, moeten oppassen dat ze zichzelf niet verwonden terwijl ze zich in een halfbewuste toestand bevinden. Slaapwandelen vindt plaats tijdens de niet-REM-slaap en wordt gekenmerkt door langzame, schokkerige bewegingen. Praten in de slaap wordt ook geassocieerd met niet-REM-slaap. Het kan gebeuren terwijl mensen in slaap vallen of wakker worden. Slaapverlamming is een gevoel van bewust zijn, maar niet in staat zijn om te bewegen. Het gebeurt meestal terwijl u wakker wordt en kan een paar seconden of enkele minuten duren.
Oorzaken van parasomnieën
Onderzoekers begrijpen niet volledig waarom sommige mensen parasomnieën ervaren. Er zijn aanwijzingen dat parasomnieën verband houden met bepaalde medische aandoeningen, zoals slaapapneu, slapeloosheid of epilepsie. Parasomnieën kunnen ook worden veroorzaakt door bepaalde medicijnen, stress of slechte slaapgewoonten. Slaapgebrek wordt bijvoorbeeld in verband gebracht met parasomnieën. Parasomnieën worden vaak geassocieerd met andere slaapstoornissen, zoals slaapstoornissen in de ademhaling of slapeloosheid. Slaapwandelen is de meest voorkomende vorm van parasomnie. Het kan gebeuren als u in slaap valt of als u 's nachts wakker wordt. Slaapwandelepisodes kunnen variëren van een korte periode van desoriëntatie tot volledig belichaamd lopen. Slaapangst is een andere veel voorkomende parasomnie. Ze worden gekenmerkt door extreme angst, geschreeuw en intense fysiologische reacties.
Soorten parasomnieën
Er zijn verschillende soorten parasomnieën. De meest voorkomende typen zijn slaapwandelen, praten in de slaap, tandenknarsen, slaapverlamming en meer. Slaapwandelen is de meest voorkomende vorm van parasomnie. Mensen die in hun slaap wandelen, zijn zich meestal niet bewust van hun daden. Meestal herinneren ze zich de volgende dag niets meer. Slaapwandelen vindt plaats tijdens de niet-REM-slaap en wordt gekenmerkt door langzame, schokkerige bewegingen. Praten in de slaap wordt ook geassocieerd met niet-REM-slaap. Het kan gebeuren terwijl mensen in slaap vallen of wakker worden. Slaapverlamming is een gevoel van bewust zijn, maar niet in staat zijn om te bewegen. Het gebeurt meestal terwijl u wakker wordt en kan een paar seconden of enkele minuten duren. Slaapverlamming gaat vaak gepaard met hallucinaties, die angstaanjagend kunnen zijn en een extreme hoeveelheid angst kunnen veroorzaken. Tandenknarsen of bruxisme wordt ook in verband gebracht met niet-REM-slaap. Het komt het meest voor bij kinderen en volwassenen onder de 35 jaar. Bruxisme wordt vaak geassocieerd met slaapstoornissen zoals slaapapneu, maar kan ook geïsoleerd voorkomen.
Symptomen van parasomnieën
Mensen die parasomnieën ervaren, weten het misschien niet eens. Slaapwandelen en slaappraten veroorzaken meestal geen schade. Tandenknarsen en slaapverlamming kunnen echter pijn en letsel veroorzaken. Slaapwandelaars zijn zich niet bewust van hun daden en zijn meestal veilig, maar ze kunnen zichzelf of anderen schade berokkenen als ze zich in een gevaarlijk gebied bevinden. Als een slaapwandelaar zich in een gevaarlijke situatie bevindt, begeleid hem dan voorzichtig weg, maar probeer hem niet wakker te maken. Slaapwandelaars reageren niet op geluid of trillen. Praten in de slaap kan zowel plaatsvinden wanneer mensen in slaap vallen als wanneer ze wakker worden. Slaapverlamming is een gevoel van bewust zijn, maar niet in staat zijn om te bewegen. Het gaat vaak gepaard met hallucinaties.
Diagnose van parasomnieën
Een grondige slaap- en medische geschiedenis, gecombineerd met een lichamelijk onderzoek, kan worden gebruikt om parasomnieën te diagnosticeren. De arts kan vragen stellen over de slaap- en waakgewoonten, het slaapschema en het dieet van de persoon. De arts kan ook vragen of de persoon ooit slaapwandelen, slaappraten, tandenknarsen of slaapverlamming heeft ervaren. Een arts kan bepaalde laboratoriumtests voorstellen, zoals bloedonderzoek, beeldvormende tests of andere tests, afhankelijk van de symptomen en medische geschiedenis van de persoon. Als een persoon parasomnie vermoedt, zal de arts vragen naar de slaapgewoonten van de persoon en eventueel abnormaal gedrag. De arts kan ook bepaalde tests voorstellen om het slaappatroon van de persoon te evalueren.
Tips voor slaaphygiëne
Slaaphygiëne is belangrijk bij het beheersen van parasomnieën. Deze tips kunnen je helpen een betere nachtrust te krijgen. Creëer een slaapvriendelijke omgeving die stil, donker en koel is. Gebruik verduisteringsgordijnen of zonneschermen, oordopjes en een ventilator of witte ruismachine om geluiden van buitenaf te maskeren. Probeer gedurende de week een regelmatig slaapschema aan te houden, van bedtijd tot wakker worden, zelfs in het weekend. Gebruik geen technologie die blauw licht uitstraalt, zoals computers of telefoons, in de uren vóór het slapengaan. Eet een gezond dieet met weinig suiker en behoud een gezond gewicht. Beweeg regelmatig, maar vermijd zware trainingen vlak voor het slapengaan. Vermijd of beperk alcohol en cafeïne rond bedtijd.
Strategieën voor het omgaan met parasomnieën
Als u in het verleden last heeft gehad van parasomnieën, kunt u stappen ondernemen om de kans te verkleinen dat dit opnieuw zal gebeuren. Creëer een slaapvriendelijke omgeving die stil, donker en koel is. Probeer gedurende de week een regelmatig slaapschema aan te houden, van bedtijd tot wakker worden, zelfs in het weekend. Gebruik geen technologie die blauw licht uitstraalt, zoals computers of telefoons, in de uren vóór het slapengaan. Eet een gezond dieet met weinig suiker en behoud een gezond gewicht. Beweeg regelmatig, maar vermijd zware trainingen vlak voor het slapengaan. Vermijd of beperk alcohol en cafeïne rond het slapengaan. Als u ooit het gevoel heeft dat u last heeft van parasomnie, probeer dan letsel te voorkomen door een veilige plek te zoeken om uit te rusten totdat de episode voorbij is.
De langetermijnvooruitzichten
Na verloop van tijd komen parasomnieën minder vaak voor omdat mensen hun slaaphygiëne verbeteren en stress verminderen. Slaapwandelen is de meest voorkomende vorm van parasomnie en stopt meestal op volwassen leeftijd. Slaapapneu, tandenknarsen en slaapverlamming kunnen onder controle worden gehouden en behandeld met veranderingen in levensstijl en medicatie. Als u last heeft of heeft van parasomnieën, is het belangrijk dat u voldoende slaap krijgt. Met de juiste hulp kun je de slaap krijgen die je lichaam nodig heeft om gezond en gelukkig te blijven.
